Met behulp van vertical farming kan efficiënter en met minder milieubelasting voedsel worden geproduceerd. Als die productie plaatsvindt in city farms is ‘zero-mile city food supply’ mogelijk.
Roel Janssen
Global Sales Manager Philips Lighting Horticulture LED Solutions
Bijna zeventig procent van alle beschikbare zoetwatervoorraden wordt gebruikt voor de productie van voedsel. Bij die productie worden bovendien vaak pesticiden gebruikt die de kwaliteit van de watervoorraad bedreigen.
Bijkomend probleem is dat voedsel doorgaans niet wordt geproduceerd op de plaats of in de buurt van waar het wordt geconsumeerd. Om nu en in de toekomst op een veilige en verantwoorde manier voldoende voedsel te kunnen produceren, zijn de huidige productiemethoden niet toereikend.
Alternatieve landbouwmethoden
Wereldwijd onderzoeken ondernemers, ondersteund door wetenschappers, alternatieve landbouwmethoden om met minder zoet water, minder grondstoffen en minder vervuiling efficiënter en kwalitatief beter voedsel te produceren. Op dit moment lijken drie methoden de beste kansen te bieden: rooftop gardening, zeelandbouw en vertical farming.
Bijzonder aan die laatste vorm is dat deze op kleine én grote schaal kan worden toegepast, binnen én vlakbij de stadsgrenzen, in bestaande gebouwen. Het kan dus ook een oplossing zijn voor de toenemende leegstand van bijvoorbeeld fabriekspanden.
Beheerste teelt
“Een van de grote voordelen van vertical farming is dat het een beheerste teelt mogelijk maakt waardoor de kwaliteit kan worden verbeterd en geen bestrijdings- en beschermingsmiddelen nodig zijn”, stelt Roel Janssen, Global Sales Manager bij Philips Lighting Horticulture LED Solutions. “Hierdoor neemt de opbrengst toe.
Je produceert daglichtloos in een klimaatkamer waardoor volledig seizoenonafhankelijk ‘in lagen’ kan worden geproduceerd. Je hebt minder ruimte nodig voor de teelt. Een vierkante meter vloeroppervlak levert immers een veelvoud daarvan aan teeltruimte.”
Minder water
Bij binnenlandbouw worden doorgaans hydroponic systemen toegepast. Om de mogelijkheden die city farming biedt optimaal te benutten kan gebruik worden gemaakt van het gereinigde water van afvalwaterzuiveringsinstallaties.
Er is veel minder water nodig dan bij de traditionele landbouw en indien restwater wordt ingezet, betekent dit dat geen beroep wordt gedaan op de steeds kostbaarder wordende zoetwatervoorraad. Zelfs als dat wel gebeurt, bijvoorbeeld om de kwaliteit van het water te verbeteren, is gemiddeld een besparing van zeventig procent mogelijk op het waterverbruik.
Opbrengst optimaliseren
In een ‘normale’ kas duurt het doorgaans tien tot veertien weken voordat een krop sla oogstrijp is. In een vertical farm kan een krop sla binnen een maand een gewicht bereiken van 150 tot 200 gram. Voorwaarde voor die snelle groei is dat de omstandigheden optimaal zijn.
Waar procesoptimalisatie belangrijk is, liggen kansen voor indoor farming.
Welk zaadje, welke voeding, welke temperatuur, hoeveel water en welke lichtbron en lichtintensiteit zijn nodig om het beste resultaat te behalen. Om op die vragen een antwoord kunnen geven, zijn onderzoeksgegevens nodig.
Vandaar ook de nauwe samenwerking bij teeltinnovatie tussen ondernemers en wetenschappers van bijvoorbeeld het Philips GrowWise Research Center op de High Tech Campus in Eindhoven en het BrightBox Research Center in Venlo.
Lichtbron & lichtrecept
Een van die voorwaarden is het gebruik van een lichtbron en een lichtrecept die specifiek voor dat teeltproces en product zijn ontwikkeld. “Door de werking van zonlicht te onderzoeken en vervolgens indoor de omstandigheden te optimaliseren is het mogelijk invloed uit te oefenen op hoe lang een gewas moet groeien, hoe snel het groeit en wanneer het bloeit”, legt Janssen uit.
“Een plant die buiten of in een daglichtkas groeit, gebruikt het volledige spectrum maar dat spectrum is niet te sturen. Bij daglichtloos telen kun je efficiënter werken door het spectrum te bieden dat het beste is voor de plant. Zo kun je planten stimuleren om dat te doen wat jij wilt. Met de juiste hoeveelheid verrood licht kun je er bijvoorbeeld voor zorgen dat aardbeiplantjes meer bloemetjes produceren en in een later stadium dus meer vruchten dragen.
Bij een krop sla kun je door precies de juiste hoeveelheid en het juiste spectrum licht aan te bieden ervoor zorgen dat hij zich iets meer gaat strekken waardoor de sla makkelijker kan worden gesneden en verwerkt. Je reproduceert en optimaliseert de natuurlijke omstandigheden.”
Tienduizend kroppen sla per dag
De verticale teelt biedt mogelijkheden voor een groot aantal landbouwproducten. Op dit moment worden goede resultaten behaald met onder meer kruiden, sla, tomaten, paprika’s, komkommers, spinazie, kool, radijs en courgette. Wereldwijd richten vertical farms zich vooral op de productie van sla in vrijwel alle variëteiten.
De grootste vertical farm ter wereld telt 2.300 vierkante meter en produceert dagelijks 10.000 kroppen sla. In vergelijking met de traditionele productiemethoden verbruikt deze ‘boerderij’ aanzienlijk minder stroom en water. Dankzij het terugbrengen van uit- en afval wordt bovendien tachtig procent minder voedsel verspild.
Ook in Nederland
Zelfs in Nederland, hét tuinbouwland bij uitstek, liggen er kansen voor vertical farming. “Op dit moment wordt in Dronten gewerkt aan de bouw van de eerste vertical farm”, weet Janssen. “De Staay Food Group neemt daar eind dit jaar een 900 m2 groot pand in gebruik met meer dan 3.000 m2 teeltruimte.
Dat is een groot voordeel voor de levering aan onder meer supermarkten
Zij gaan daar sla produceren. Aangezien de sla in een perfect geconditioneerde en van de buitenlucht afgeschermde ruimte wordt geteeld, kunnen zij dat doen zonder daarbij gebruik te maken van beschermingsmiddelen.
Er kunnen immers geen vliegjes of andere insecten in de sla terechtkomen.” De sla is zo schoon dat wassen niet meer nodig is. Dat is een groot voordeel voor de levering aan onder meer supermarkten. In Nederland, en ook in grote delen van Europa, moeten supermarkten sla van een steeds hogere kwaliteit en volledig vrij van gewasbeschermingsmiddelen leveren. Sla afkomstig uit vertical farms voldoet sowieso aan deze eisen.
Productie, verwerking en verpakking
Doordat de productie, verwerking en verpakking in Dronten op dezelfde locatie zal plaatsvinden, ontstaan bovendien belangrijke bijkomende voordelen. Er is geen transporttijd, geen transportkosten en geen transportverlies. Het aantal bacteriën dat uiteindelijk in de salade terechtkomt blijft beperkt tot een absoluut minimum.
Daardoor is de kwaliteit van het eindproduct hoger dan voorheen en is de salade langer houdbaar. “Dat is voor de detailhandel een groot voordeel”, stelt Janssen. De kans dat het product vanwege ‘over datum’ niet wordt verkocht, daalt immers. “En die winstfactor weegt ruimschoots op tegen de extra kosten van de procesoptimalisatie.”
