De waterschappen slaan met de provincies en gemeentes de handen ineen om de overgang naar energieneutraal Nederland te versnellen. Met welke duurzame projecten gaan de waterschappen de klimaatambities realiseren?
Tegenwoordig kunnen de waterschappen grondstoffen terugwinnen én energie opwekken. Hiermee hebben de waterschappen unieke assets in handen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
Sterker nog, de waterschappen verwachten dat zij de klimaatdoelstellingen nog eerder kunnen halen. We willen in 2020 minstens 40 procent van het eigen energieverbruik zelf duurzaam produceren,” zegt Dirk-Siert Schoonman. Hij is Heemraad van het waterschap Vallei en Veluwe en bestuurslid van de Unie van Waterschappen.
“In 2015 konden we al 30 procent van ons eigen gebruik opwekken. Wij denken dan ook al in 2025 energieneutraal te zijn.”
Veel potentie
Nederland heeft veel waterzuiveringen en in dit afvalwater zit veel energie; acht keer meer energie dan nodig is om het te zuiveren. Eén van de grootste stappen die de waterschappen hebben gezet om de klimaatdoelstellingen te realiseren, is het terugwinnen van biogas uit het rioolwater. Anno 2017 produceren de waterschappen 25 procent van het biogas in Nederland.
Schoonman: “In Vlaardingen bij het Hoogheemraadschap Delfland hebben we biogas opgewaardeerd naar dezelfde kwaliteit als aardgas, waardoor het rechtstreeks op het net geleverd kan worden en je dus ook geen verlies van warmte hebt.”
De waterschappen hebben naast het produceren van biogas nog meer potentie om energie te leveren. “Wij beschikken over veel oppervlaktewater zoals sloten en kanalen,” legt Schoonman uit.
“Op het moment onderzoeken wij hoe wij de thermische energie uit oppervlaktewater kunnen halen. Dat betekent dat je die energie in de zomer uit het water haalt en opslaat. Met de opgeslagen energie kun je gebouwen in de zomer koelen en in de winter gemeentes verwarmen.
Daarnaast bieden onze waterterreinen ook veel mogelijkheden voor onze partners om op andere manieren energie op te wekken, zoals bijvoorbeeld met zonnepanelen of windmolens.”
”Wij denken dan ook al in 2025 energieneutraal te zijn.”
Vrije verhandelbaarheid van grondstoffen
In ons afvalwater zitten ook veel waardevolle grondstoffen, die wanneer teruggewonnen een grote bijdrage kunnen leveren aan de circulaire economie. De Unie van Waterschappen richt zich op de volgende grondstoffen: fosfaat, cellulose bioplastics, alginaat en biomassa.
Het herwinnen en vrij verhandelen van deze grondstoffen draagt bij aan de doelstellingen van het Rijk om in 2050 voor 100 procent circulair te zijn. Ingrid ter Woorst, bestuurslid bij de Unie van Waterschappen en Heemraad bij het Hoogheemraadschap van Delfland geeft een aantal voorbeelden van wat er met de grondstoffen gerealiseerd kan worden.
“Alginaat is een dure grondstof, die tot nu toe wordt het gewonnen uit zeewier in China. Dit bijproduct van afvalzuivering heeft unieke eigenschappen, die je bijvoorbeeld kunt gebruiken in de landbouw, papier en karton.
De grondstof cellulose zit in wc papier, is gemaakt van hout en kun je weer gebruiken om versteviging aan te brengen in bijvoorbeeld fietspaden, of om huizen mee te isoleren. Ook kun je er prachtige designvoorwerpen van maken.
Met al deze innovaties willen we het Rijk laten zien dat het zeker mogelijk is om circulair te worden. Dus doe er je voordeel mee!”
Ontwikkelscenario’s
De waterschappen zijn druk aan het innoveren en ontwikkelen, maar hebben daarbij ook steun nodig van het bedrijfsleven en het Rijk. “Wij hebben de Nederlandse industrie echt nodig om de grondstoffen te kunnen vermarkten,” zegt Ter Woorst.
“Ook zijn aanpassingen in de huidige wet- en regelgeving hard nodig. Op dit moment vallen de teruggewonnen grondstoffen uit afvalwater nog onder de noemer ‘afvalstoffen’ en dat wordt financieel belast.
Dat geldt ook als wij de rol van energieproducent gaan vervullen. Die juridische en financiële drempels moeten worden weggehaald, zodat de ontwikkeling op dit gebied niet wordt geremd.”
