Consolidatie, specialisatie, professionalisering en innovatie. Dat zijn de sleutelwoorden in de visie van Richard Maatman, Global Marketing Director van Nutreco’s diervoeding tak Trouw Nutrition, op de agrarische keten.
Het gaat dan om veehouders, zuivel- en vleesverwekende bedrijven, leveranciers van grondstoffen en diervoederbedrijven. “Consolidatie betekent steeds minder, maar wel steeds grotere bedrijven. En hoe groter de bedrijven, des te professioneler ze worden. En bovendien specialistischer. Er zijn nauwelijks nog boeren die koeien, varkens én kippen houden, maar juist meer grote, gespecialiseerde varkens-, melkvee- of pluimveehouderijen. En ook wij concentreren ons steeds meer op functionele voeradditieven, specialistisch voer en op nutritionele producten die de diergezondheid doet verbeteren.”
Schaalvergroting
“Door de schaalvergroting veranderen ook de krachtsverhoudingen”, zegt Maatman. Dat betekent een continue strijd om concurrenten voor te blijven en waarde te kunnen blijven toevoegen aan de keten, ook om deze duurzamer te maken. Innovatie is daarbij cruciaal. “Bedrijven als Friesland Campina en Danone innoveren sterk. In de winkel zie je eindeloos veel producten op basis van melk. En twintig jaar geleden zag je in het winkelschap alleen nog maar hele, ingevroren kip, die je als zodanig kon herkennen. Dus kippenvleugels, -poten, kortom het hele karkas. Inmiddels zijn het vooral filets, kipnuggets en andere verder verwerkte kipproducten. Ook dat is innovatie.”
Kritische massa
Maar vernieuwing ontstaat niet vanzelf. Daarvoor is een ‘probleem’ nodig en kritische massa, zegt Maatman. “Wat Nederland sterk maakt, is de driehoek overheid-bedrijfsleven-onderzoek, en voldoende kritische massa in de keten, zoals boeren en toeleveranciers. Die keten moet een bepaalde druk voelen om iets te veranderen. Nederland is het tweede best exporterende land van agrarische producten ter wereld. Twintig jaar geleden waren we dit vanwege de kostprijs, maar die voorsprong vanwege kostprijs zijn we kwijt. Het is in Nederland duurder om vlees, eieren en melk te produceren. Echter, nog steeds bezetten we de tweede positie, nu vanwege onze innovatiekracht en duurzaamheid.”
Maatman noemt twee belangrijke voorbeelden: “Het preventieve gebruik van antibiotica is een hot item. Nederland loopt voorop in de reductie daarvan. Inmiddels wordt zestig tot zeventig procent minder antibiotica gebruikt dan in 2009. Door additieven aan het voer toe te voegen, is minder medicatie nodig. Met de juiste voeding maak je dieren weerbaarder, zodat ze minder snel ziek worden. Een ander voorbeeld is de melkrobot. Die melkt niet alleen de koeien, maar meet ook de hoeveelheid melk, de temperatuur, hoe schoon het is en hoeveel vet en eiwitten erin zitten. Met die informatie kun je voor de melkkoeien optimaal diervoer maken.”
Partnerships
Voor innovatie zijn partnerships belangrijk. “Je moet partnerships aangaan, competenties combineren met allerlei spelers, die in de keten actief zijn of kunnen worden. Ook wij werken samen met startups, universiteiten, leveranciers en andere diervoederbedrijven, waaronder ForFarmers. In de veehouderij staan een aantal innovatiethema’s hoog op de agenda, zoals de reductie van antibiotica, en precision feeding, waarbij de genetische potentie van dieren optimaler wordt benut. Het doel: gezonde dieren en meer productie met minder grondstoffen.
Ook duurzaamheid is een belangrijk thema: zoeken naar alternatieve grondstoffen om minder afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld soja. In de Verenigde Staten en Brazilië bestaat varkens- en kippenvoer hoofdzakelijk uit maïs en soja, aangevuld met vitaminen, mineralen en functionele voeradditieven. In Nederland en de rest van Europa bestaat hetzelfde voer uit tien keer meer grondstoffen, zoals bijproducten uit de humane voedingsindustrie, en wordt gekeken naar het beschikbaar maken van algen, zeewier, of insecten als eiwitbron. Tot slot zijn er vele nieuwe diagnostische en analytische detectiemethoden, waardoor veel informatie op ons af komt. Als we deze informatie kunnen combineren en omzetten tot meer inzicht en optimalisatie, is er nog een wereld te winnen.”
