De Doorbraak is een initiatief van buurtbewoners en ondernemers om de woonwijk Het Oude Westen in Rotterdam klimaatbestendig te maken. Het fungeert als voorbeeld voor andere wijken.
Het Oude Westen is een Rotterdamse wijk, dicht tegen het centrum. De wijk heeft veel verharding en kampt lokaal met wateroverlast. Om dat te verminderen en de wijk tegelijk leefbaarder, groener en klimaatbestendig te maken, zijn er verschillende projecten uitgevoerd om regenwater langer vast te houden zodat overlast door overstroming in de toekomst voorkomen wordt.
Vooral bewoners, Aktiegroep het Oude Westen en ondernemers nemen hiertoe het initiatief. Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard en de gemeente Rotterdam ondersteunen deze initiatieven.
Frank Groot, financieel directeur van bioscoop Kino en stedenbouwkundige Wolbert van Dijk vertellen over twee van deze projecten waar zij zelf een grote rol in speelden.
We raakten aan de praat met de afdeling ‘watersensitive’ en kwamen tot een plan dat wél haalbaar was.
Groot: “We zitten in een oud gerenoveerd pand waar we goed nagedacht hebben over wat we willen aanpakken, wat mensen aanspreekt én aantrekt en bewustwording vergroot. We wilden graag een groene gevel omdat de bioscoop in een ‘donkere’ straat is. Omdat we daar zelf de middelen niet voor hadden, gingen we naar de gemeente.
Daar raakten we aan de praat met de afdeling ‘watersensitive’ en kwamen we tot een ander plan dat wél haalbaar was.” De tuin bij het gebouw werd rigoureus aangepakt en deze vangt nu duizenden liters regenwater op.
Stromend water door de tuin
“Er kwamen infiltratiekratten in de grond die het regenwater opvangen. Dit water gaat gedoseerd terug naar het grondwater. Bij eventuele zeer heftige regenval is er een overloop naar het riool. De inloopgoten voor het water naar de infiltratiekratten zijn zichtbaar in de tuin verwerkt en de gemeente maakt een trailer om onze bezoekers te laten zien wat er gebeurd is om wateroverlast door overstroming van het riool in de toekomst te beperken.”
Droge voeten
Groot en zijn team waren leidend in het ontwerp en de realisatie van het plan. Gemeente en hoogheemraadschap zorgden voor de financiering. “Wolbert van Dijk maakte een prachtig plan, we krijgen veel complimenten over de tuin, maar nog geen specifieke reacties op de wateropvang. Toch stroomde er bij de laatste flinke regenbuien hier niets meer over.” De uitvoering van dit project helpt mee aan droge voeten.
Groene klimaatstraat
Wolbert van Dijk ondersteunde Aktiegroep het Oude Westen om een straat (de Doorbraak) leefbaarder en klimaatbestendiger te maken. “De Doorbraak is alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers, maar was toch een stenige straat.
De Aktiegroep overlegde met bewoners over wat zij anders zouden willen en daar kwam uit dat het groener mocht worden. Dat resulteerde in geveltuinen XXL. De bewoners onderhouden deze, het eigendom blijft bij de gemeente.
Uitgangspunt was ‘geen druppel meer naar het riool’.
Door de grote diversiteit aan hagen, groenblijvende en bloeiende vaste planten in de tuinen is er nu altijd iets leuks te zien. Het groen zorgt ook meteen voor een veel gemoedelijker sfeer in de straat.”
Onder de bestrating kwamen grote bakken met lavastenen die regenwater opvangen en geleidelijk weer afgeven aan het grondwater. “Uitgangspunt was ‘geen druppel meer naar het riool’. Hiermee vonden we het Waterschap en de gemeente bereid om mee te investeren in dit project.”
Netwerk van projecten
Van Dijk zegt dat de Doorbraak niet op zichzelf staat. “In de wijk zijn de afgelopen zes jaar zeven projecten gerealiseerd. Hierbij zijn waterberging en buitenruimte telkens geïntegreerd in het ontwerp. Alle projecten zijn geïnitieerd door wijkbewoners.
Van collectieve buurttuinen, geveltuinen XXL en klimaatstraten zoals de Doorbraak. Het is een olievlekwerking die wijken en plekken met elkaar verbindt. Onlangs was er een symposium Klimaten waarbij experts, ondernemers en bewoners gezamenlijk over dit onderwerp in discussie gingen. Zo wordt klimaatverandering een onderwerp van gesprek en een gezamenlijk verantwoordelijkheid.”
De ervaring van een bewoonster
Angela Fillekes
Bewoonster Het Oude Westen
Angela Fillekes woont in de Doorbraak, een straat in de wijk Het Oude Westen. Zij is actief lid van Aktiegroep Het Oude Westen en vertelt over het project in de straat om wateroverlast te beperken en de straat klimaatvriendelijker én leefbaarder te maken.
Fillekes: “Ik was een keer in de buurtwinkel voor een bijeenkomst over de Doorbraak. Er was bijna niemand. Daar werd me gevraagd om mee te gaan helpen met de Aktiegroep en met de plannen voor de straat.
Onder de andere straatbewoners was er geen tot weinig animo voor, mij leek het wel leuk om actief te zijn in verbetering van mijn straat. Ik vond het ook leuk omdat ik op deze manier eens in aanraking kwam met instanties zoals hoogheemraadschap en gemeente en met mensen zoals Wolbert van Dijk.”
Het plan omvatte kratten met lavastenen onder de (nieuwe) bestrating en langs de huizen grote geveltuinen. De grove, poreuze lavastenen laten dankzij hun vorm meer water door dan gewone aarde. Primaire doel: ervoor zorgen dat regenwater sneller weg kan, zodat wateroverlast tot het verleden gaat behoren.
Complimenten
Fillekes is bijzonder enthousiast over het resultaat. “Veel bewoners van de straat hebben geholpen met het beplanten van de tuinen. Door sneeuw en vorst heeft het al met al een jaar geduurd voordat de tuinen klaar waren.
Nu begint alles een beetje te groeien en hebben we – door het goede beplantingsplan – het hele jaar wat moois om naar te kijken. Sinds de tuinen er zijn, maken we vaker een praatje buiten. We krijgen ook veel complimenten over de tuinen en dat is leuk.
Het enige minpunt is dat mensen nog wel eens afval in de tuinen gooien. Ik kwam zelfs een keer een volle luier tegen. En hondenpoep, dat is ook vervelend. Maar het verpest mijn plezier in de tuinen niet, ik blijf genieten van het groen en de gezelligheid die dat meebrengt.”
Schoenzolen versleten
De samenwerking met de genoemde instanties ging niet altijd vlekkeloos. “Ik heb me alleen met de aanvraag van de subsidie bemoeid en werd al geconfronteerd met een moeizame gang van zaken.
Sommige medewerkers beloven terug te bellen of te mailen, maar dat gebeurt niet altijd. Er komt heel wat bij kijken om zo’n plan ook echt uit te kunnen voeren, er zijn verschillende vergunningen voor nodig. Er zijn schoenzolen versleten om dat allemaal rond te krijgen.”
Ondanks dat blijft Fillekes enthousiast. “We hebben ook veel hulp gekregen zoals van de aannemer die ons hielp met de planten en de heg.”
Wijk in opkomst
De Doorbraak is groener en de straat staat niet langer blank – ook niet na heftige regenval. Fillekes: “De tuin wordt de komende weken alleen maar mooier. Ik verheug me daarop en ben er hartstikke blij mee.
In deze straat staan zowel koop- als huurhuizen, ik denk dat deze door de mooie tuinen gewilder worden. Het Oude Westen is toch al een wijk in opkomst en de Doorbraak is nu een erg mooie straat geworden.”
