Een tweegesprek met Frits de Groot en Nick van de Sande van VNO-NCW en MKB-Nederland.
Nederland staat voor de opgave om klimaatneutraal te worden. Hoe kijken ondernemers daar tegen aan?
Frits de Groot: “Het halen van de doelen van Parijs is een ‘monsterklus’, maar wel één die we kunnen waarmaken. Juist door ons ondernemend en innovatief vermogen in Nederland.
Daar komt een tweede aspect bij, veel energieprojecten lopen tegen maatschappelijke weerstand aan. Mensen willen namelijk geen windmolens in de achtertuin of CO2 onder hun dorp.
Met die twee zaken in gedachten zijn wij met onze leden aan de slag gegaan. We hebben een programma ontwikkeld onder de noemer NL Next Level. Hierbij hebben we onder andere 25 projecten in kaart gebracht die -net als bij de Deltawerken- leiden tot opschaling van doorbraaktechnologieën en die een aantrekkelijk maatschappelijk perspectief bieden.
En die zorgen dat we grotendeels klimaatneutraal worden. Bijvoorbeeld door de aanleg van een nieuw ‘energie-eiland’ voor de kust van Zeeland.
Wat voor soort projecten denken jullie dan nog meer aan?
Nick van de Sande: “Frits noemde al het energie-eiland. Maar denk ook aan groene waterstof, dat wordt gezien als hét opslag- en transportmedium voor duurzame elektriciteit.
Zo kunnen we op grote schaal groene waterstof gaan produceren door de combinatie van wind op zee, gebruik van onze unieke gasinfrastructuur en gebruik van de vele lege gasvelden.
Dit heeft brede toepassingen in sectoren als chemie en transport. Juist Nederland kan hier voorop lopen als we het slim doen. Zo is NUON in Delfzijl al bezig een centrale aan te passen. Daar komt straks alleen nog waterdamp uit.
Dit soort investeringen maken het mogelijk dat straks delen van de industrie, de energievoorziening en transport wordt gevoed door waterstof. Dan wordt de economie pas echt CO2- of klimaatneutraal.
Wat moet er gebeuren om dit tot een succes te maken?
Frits de Groot: “Naar verwachting is een jaarlijkse investering van 10 tot 15 miljard nodig om Nederland CO2-neutraal te maken. Let wel, hiervoor zijn zowel private partijen als de overheid nodig. Je kunt dit niet zonder elkaar.
Zo blijkt sec marktfinanciering van grootschalige doorbraakprojecten zoals hiervoor genoemd nog vaak lastig. Het zijn vaak kapitaalintensieve investeringen met lange terugverdientijden en grote onzekerheden.
De door het kabinet aangekondigde investeringsinstelling ‘Invest-NL’ kan in dergelijke gevallen ‘geduldig’ kapitaal, beleidszekerheid en expertise verschaffen. Marktpartijen en overheid investeren dan samen zónder dat er sprake is van marktverstoring of relatief inefficiënte subsidies.
De energietransitie kost ondernemers veel, maar wat levert het ondernemers op?
Nick van de Sande: “Het is een grote omslag. Net als toen we in de jaren zestig van kolen naar gas gingen. En de wereld is nu veel complexer dan toen.
Tegelijkertijd biedt de overgang naar een CO2-arme economie geweldige kansen voor ondernemerschap, groei en werkgelegenheid. Niet alleen door de investeringen in Nederland zelf, maar ook omdat Nederland als geen ander land in staat is om onze verworvenheden te exporteren.”
