Plastics zijn er in allerlei soorten en maten. Door de pandemie was het afgelopen jaar gebruikelijker om buiten af te spreken en daar iets te eten of te drinken. Dit zorgde voor een toename in het gebruik van wegwerpplastics.
In het park wordt er een verjaardag gevierd met ballonnen aan een boom. Er wordt taart gegeten van plastic bordjes met plastic bestek. Verderop zitten studenten, zij eten een hamburger uit een plastic bakje en hebben een flesje drinken. Je vindt na een mooie lentedag afval naast de prullenbak of verspreid in de natuur. Een situatie die vraagt om verandering.
Nieuwe richtlijn
Over een maand gaan de eerste maatregelen van de zogenoemde Single Use Plastics richtlijn van kracht. Deze is erop gericht om plastic producten en verpakkingen voor eenmalig gebruik terug te dringen. De Europese Commissie maakte enkele jaren geleden een analyse van de top tien eenmalig te gebruiken plastic producten die het meest op Europese stranden worden gevonden en stelde hiervoor een serie maatregelen op. De maatregelen worden de komende jaren geïmplementeerd in de lidstaten, te beginnen op 1 juli a.s.
Beeld: Top tien plastic producten voor eenmalig gebruik en bijbehorende maatregelen
De richtlijn zorgt enerzijds voor een verbod op een aantal producten, zoals plastic bordjes en bestek en ballonstokjes. Daarnaast zijn er maatregelen gericht op vermindering van gebruik van drinkbekers en houders van voedingsmiddelen. Verder moeten er aanpassingen in het ontwerp van plastic drinkflessen worden gedaan; zo moet de dop vanaf juli 2024 vastzitten aan de fles. Tot slot wordt er ook bewustzijn gecreëerd voor het gebruik en weggooien van producten en verpakkingen die plastic bevatten en het effect daarvan op het milieu.
In de praktijk
“Deze richtlijn heeft consequenties voor consumenten, maar ook voor bedrijven”, vertelt Chris Bruijnes, directeur van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). De afgelopen maanden beantwoordde het KIDV veel vragen van bedrijven over de nieuwe maatregelen en of hun verpakkingen daar al aan voldoen of moeten worden aangepast. “Bedrijven moeten opzoek naar alternatieven voor sommige plastic verpakkingen, waarbij we een verschuiving zien naar andere materialen. Maar of dat andere materiaal dan ook daadwerkelijk duurzamer is staat soms nog ter discussie.
Als je voor een papieren verpakking kiest in plaats van plastic, kan dit de houdbaarheid beïnvloeden. Neem bijvoorbeeld sauzen of salade dressings. Als een saus in het papier trekt en de verpakking daardoor zijn stevigheid verliest, dan heb je een kunststof coating nodig om dat te voorkomen. Daar is de SUP-richtlijn óók van toepassing op. Maar we zien dat bedrijven ook innoveren en kijken of ze een nieuw type coating kunnen ontwikkelen, met dezelfde eigenschappen als de kunststof coating.”
Het KIDV organiseerde recent een ontwerpwedstrijd, waarin studenten werden uitgedaagd om met innovatieve oplossingen te komen voor single use plastics. Bruijnes: “Dat leverde originele en innovatieve ideeën op, van een biologisch afbreekbare drinkbeker die je na gebruik ergens op kan prikken, zodat de beker niet als zwerfafval eindigt, tot een retoursysteem voor herbruikbare verpakkingen voor maaltijden die consumenten thuis laten bezorgen.”
