De verpakking is een middel om een product te verkopen, vervoeren en gebruiken. Velen kennen de verpakking alleen van het laatste deel van de verpakkingsketen; het stuk van de winkel tot en met het weggooien.
De aandacht gaat dan ook vaak uit naar dit laatste deel van die keten maar dan wordt geen recht gedaan aan de functievervuller verpakking. “Bij een bedrijf dat een product op de markt brengt wordt nagedacht hoe dit product verpakt moet worden.
Aangezien de verpakking een kostenpost is wordt er een afweging gemaakt op basis van meerdere aspecten. Een product moet beschermd worden tegen allerlei invloeden van buitenaf en moet in goede kwaliteit bij de gebruiker aankomen. Veel voedingsmiddelen bederven bijvoorbeeld door inwerking van zuurstof en dan moet de verpakking een goede zuurstofbarriere bieden.
Het zijn maar enkele van de vele aspecten die een rol kunnen spelen bij het kiezen of ontwerpen van een verpakking.
Ziekmakende micro-organismen mogen niet ongelimiteerd kunnen groeien en bij frisdranken en bier moet koolzuur binnen blijven. Bij duurzame goederen zoals laptops en smartphones mag geen schade ontstaan tijdens transport, en bij gevaarlijke goederen moet de omgeving beschermd worden tegen het product. Het zijn maar enkele van de vele aspecten die een rol kunnen spelen bij het kiezen of ontwerpen van een verpakking.
Onzekere factoren
Er wordt veel onderzoek gedaan om de minimaal benodigde hoeveelheid verpakkingsmateriaal te kunnen bepalen, maar er zijn altijd onzekere factoren in het spel. Er wordt bij gekoelde levensmiddelen uitgegaan van een bepaalde temperatuur, maar als deze iets warmer is, (denk vooral aan transport van de winkel naar huis), dan kan dit opgevangen worden met gebruik van meer verpakkingsmateriaal.
Dit kan betekenen dat een verpakte laptop van grotere hoogte kan vallen voordat deze kapot gaat. Het goed verpakken van een product kan daarom gezien worden als een risicoafweging tussen productverlies en gebruik van verpakkingsmateriaal. Omdat de verpakking na gebruik afval wordt is het belangrijk deze fase van de keten goed in te vullen. De toegenomen aandacht voor dit deel van de keten heeft geleid tot hogere percentages gerecycled materiaal.
Bij kunststoffen ligt nog een uitdaging maar tegelijkertijd moet ook aandacht besteed worden aan voedselveiligheid. Er mag geen overdracht plaatsvinden van ongewenste stoffen en dit vraagt aandacht. Gebruik van biobased materialen is toegenomen. Gebruik ervan is veelbelovend maar veel onderzoek moet nog plaatsvinden en opschaling is niet eenvoudig.
Ontwerp
Aspecten die het ontwerpen van een verpakking tot een grote uitdaging maken zijn het gebruiksgemak, het keuzegedrag van consumenten op basis van het uiterlijk van een verpakt product en het afvul- of verpakkingsproces. Bij gebruiksgemak spelen vele aspecten een rol, maar wat vooral van belang is, is of het duidelijk is wat er gedaan moet worden.
Het totale beeld van het verpakte product moet passen bij het merk en de productsoort.
Indien de vorm van de verpakking de handeling die verricht moet worden niet duidelijk overbrengt, dan moet dit ondersteund worden met symbolen of met veel reclame. Consumenten die een verpakt product zien kunnen binnen twee seconden zeggen of het product duur, lekker, gezond of biologisch is, om maar wat te noemen. Het totale beeld van het verpakte product moet passen bij het merk en de productsoort.
Het moet de taal spreken die verwacht wordt. Afvul- of verpakkingsprocessen zijn voor veel consumenten een grote onbekende. De schaalgrootte en de efficiëntie is erg belangrijk voor een goede kostenbeheersing. Als 16,5 miljoen mensen margarine gebruiken dan gaan er per week ruim een miljoenen kuipjes doorheen.
Deze moeten afgevuld worden en aangevoerd worden. En hoe krijg je margarine snel in een kuipje, en hoe hagelslag in een doosje of muesli in een zak? Het zijn allemaal aspecten die in overweging moeten worden genomen bij het ontwerpen van een verpakking. Dat maakt het tot een uitermate boeiend en veeldimensionaal proces.
